Opieka nad nowo narodzonymi prosiętami

Marzec 2022

Stale poprawiająca się jakość materiału genetycznego, optymalizacja żywienia, a także rosnąca świadomość polskich hodowców skutkują poprawą  efektywności produkcji. Objawia się ona wzrostem ilości uzyskiwanych rocznie miotów oraz urodzonych prosiąt. Jednak aby uzyskany efekt był zadowalający potrzeba aby urodzone w miocie prosięta często w ilości od kilkunastu do nawet ponad dwudziestu udało się odchować w jak największej ilości. W innym przypadku koszty poniesione na zakup genetyki i dobre żywienie nie przyniosą efektu ekonomicznego.

Poród dozorowany

Poród u lochy powinien być dozorowany przez hodowcę, ale aby praca ta nie była uciążliwa należy doprowadzić do połączenia loch w grupy technologiczne. W zależności od przyjętego systemu porody będą odbywały się wówczas np. w cyklach jedno lub trzytygodniowych. Należy pamiętać, że prawidłowy poród trwa ok. 2-3 godzin, a odstępy pomiędzy rodzącymi się prosiętami nie powinny być większe niż 20-30 minut.

Warunki w kojcu porodowym

Powinny być optymalne zarówno dla lochy jak i prosiąt. Z jednej strony temperatura odpowiednia dla loch to ok. 18°C, a dla jednodniowych prosiąt to ok. 30° C, dlatego wymaga to utworzenia w kojcu odpowiednich stref. Ta dla prosiąt wyposażona powinna być np. w matę grzewczą, promiennik podczerwieni, budkę itp. Legowisko dla lochy najkorzystniej gdy wyłożone jest żeliwnym rusztem tak aby zapewnić jej komfort termiczny. Coraz częściej hodowcy wyposażają również sektory porodówek w systemy schładzania. Jak wiemy z praktyki zbyt wysoka temperatura może powodować zmniejszenie pobierania paszy przez lochy i ograniczać ich mleczność. Należy pamiętać także o dobrym systemie wentylacyjnym.

Poród

Rozpoczęcie akcji porodowej wiąże się z koniecznością wykonania odpowiedniej pracy przez osobę dozorującą. Polega ona na zaopatrzeniu pępowiny, oraz wysuszeniu każdej sztuki (ręczniki papierowe, panierowanie, ogrzanie) a następnie jak najszybsze podłożenie jej do pakietu mlecznego. Sprawne przeprowadzenie tej czynności spowoduje pobranie jak największej ilości siary (odporność bierna prosięcia) a dodatkowo pobudzi skurcze macicy przyspieszając akcję porodową. W przypadku bardzo licznych miotów można dzielić je przy kolejnych karmieniach tak aby wszystkie odpoić odpowiednią ilością siary.

Zabiegi zootechniczno – weterynaryjne

Po około dobie od zakończenia porodu można przeprowadzić „równanie” miotów polegające na grupowaniu u loch prosiąt o podobnej masie. Może się to jednak odbywać w stadach w których brak jest do tego przeciwwskazań zdrowotnych. Celem odchowu jak największej liczby prosiąt wszystkie nadmiarowe (powyżej ilości czynnych pakietów mlecznych) powinny być podrzucone do mamek. Najlepszym sposobem ich pozyskania wydaje się być system dwustopniowy możliwy do wykonania w stadzie o cyklu tygodniowym. Najpierw odsadzamy prosięta trzytygodniowe, do tych loch podkładamy prosięta jednotygodniowe, a do ich matek możemy podłożyć nadmiarowe jednodniowe prosięta. W stadach o cyklu trzytygodniowym system tworzenia mamek polega na odsadzeniu prosiąt trzytygodniowych i podłożeniu do nich prosiąt jednodniowych. Taka praca dobrze przeprowadzona może dać efekt wzrostu ilości odsadzonych prosiąt od loch rocznie do 2-3 sztuk. Prosięta od urodzenia powinny mieć stały dostęp do czystej i świeżej wody. Na początku podawanej w miskach na podłodze, a później w zawieszonych na odpowiedniej wysokości poidłach. Z wodą mogą być podawane preparaty zawierające glukozę, żelazo, witaminy. W przypadku choroby lochy prosięta mogą otrzymywać preparaty mlekozastępcze. Zabiegi u młodych prosiąt najczęściej wykonuje się w pakietach. W pierwszej kolejności jeżeli jest taka konieczność w stadzie piłujemy ząbki, następnie u 2-3 dniowych zwierząt dokonujemy kastracji, obcięcia ogonków, podajemy preparaty żelazowe, leki na kokcydiozę i leczące streptokokozę (osłona zabiegów chirurgicznych). Dobry system działania najlepiej uzgodnić z obsługującym stado lekarzem weterynarii. Rozpoczęcie dokarmiania prosiąt paszami najczęściej przypada na ok. 7 dzień życia. Wówczas zwierzęta otrzymują w minimalnej ilości wczesny prestarter bezpośrednio na legowisko, posadzkę. Później przechodzimy na dokarmianie w karmidełkach, a główną zasadą prawidłowego żywienia młodych prosiąt jest podawanie świeżej pachnącej paszy kilkakrotnie w ciągu doby.

Zdrowa locha = dobre prosięta

Prawidłowa opieka nad nowo narodzonymi prosiętami zawsze musi być połączona ze zdrowiem lochy po porodzie. Najlepiej jest kontrolować je poprzez pomiar temperatury ciała przez 3 dni po porodzie tak aby we wczesnej fazie dostrzec problemy zdrowotne skutkujące obniżoną mlecznością, bezmlecznością i późniejszymi problemami w rozrodzie. Zapobiegawczo dobrze jest zastosować w żywieniu loch mieszaniny kwasów w formie sypkiej lub płynnej.